Zbiory Książnicy Cieszyńskiej, obejmujące kolekcje biblioteczne powstałe lub przechowywane w Cieszynie w ciągu ostatnich dwóch stuleci, nie tylko odzwierciedlają bogactwo i otwartość dawnej kultury cieszyńskiej, ale są także świadectwem społecznej ofiarności. Większość z nich bowiem powstała tylko dzięki hojności osób i środowisk, oddających swoje książki do użytku publicznego, bądź też wspierających dzieło tworzenia cieszyńskich bibliotek darami pieniężnymi i własną pracą. Tradycję tę zapoczątkował ks. Leopold Jan Szersznik, przekazując w 1802 r. do użytku mieszkańców regionu swoją prywatną, gromadzoną przez lata bibliotekę. Na jego apel, przez następne dziesięciolecia do biblioteki tej napływały druki i rękopisy ofiarowywane przez cieszyńską szlachtę, duchowieństwo, mieszczan, urzędników czy przebywających w mieście oficerów. Z darów, pochodzących od wydawców, pisarzy, bibliofilów z całego obszaru dawnej Rzeczypospolitej, powstały w Cieszynie również pierwsze polskie księgozbiory publiczne, Biblioteka Polska dla Ludu Kraju Cieszyńskiego oraz Czytelnia Ludowa. Darem dla cieszyńskich Polaków była biblioteka Józefa Ignacego Kraszewskiego, przekazana do orłowskiego Gimnazjum przez syna i spadkobiercę pisarza, Franciszka. Z książek ofiarowywanych ks. Józefowi Londzinowi przez mieszkańców regionu powstała biblioteka Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. W podobny sposób zbudowano też zrąb biblioteki w dawnym Muzeum Miejskim.

Intencje przeświecające ofiarodawcom były różne: zamysł nadania impulsu cywilizacyjnemu i kulturalnemu rozwojowi regionu, dążność, by za pośrednictwem ofiarowanych książek wspierać rozwój świadomości narodowej jego mieszkańców, pragnienie, aby uchronić i udostępnić wszystkim zainteresowanym świadectwa duchowej kultury regionu i cenne zabytki piśmiennictwa. W każdym przypadku jednak u podstaw decyzji o przekazaniu do użytku publicznego własnych zbiorów czy też udzielenia pomocy publicznym placówkom bibliotecznym stała świadomość dobra wspólnego i roli, jaką w jego pomnażaniu odgrywa rozwinięta kultura książki. Na Śląsku Cieszyńskim, którego skomplikowana historia skutkowała nierównym angażowaniem się organów kolejnych władających na tym obszarze państw w zaspokajanie kulturalnych i edukacyjnych aspiracji poszczególnych mieszkających tu grup narodowych, świadomość ta była szczególnie silnie rozwinięta. Tylko bowiem dzięki bezinteresowności i solidarnemu wysiłkowi wielu osób i środowisk można było – bez oglądania się na pomoc ze strony państwa realizować zadania, które w normalnych warunkach stanowią jego domenę. Jak ogromny był to wysiłek, jak wielka towarzyszyła mu ofiarność, a zarazem jak znaczące przyniosły one efekty, pokazują stworzone tu w przeciągu XIX i pierwszej połowy XX wieku bogate i cenne księgozbiory, dzisiaj znajdujące się pod opieką Książnicy Cieszyńskiej i nadal służące mieszkańcom regionu.

Donacja im. Zbigniewa Michejdy w sposób bezpośredni nawiązuje do tych tradycji. Także u podstaw tej inicjatywy znalazła się bowiem gotowość przyczynienia się do dobra wspólnego, w tym przypadku – poprzez finansowanie z prywatnych funduszy zakupu materiałów bibliotecznych mających uzupełnić zbiory Książnicy Cieszyńskiej, a tym samym poszerzyć i unowocześnić warsztat badawczy pozostający w dyspozycji cieszyńskich historyków i regionalistów. Umowę o utworzeniu Donacji im. Zbigniewa Michejdy podpisano 11 lipca 2003 r., a informacja o jej powstaniu ogłoszona została jeszcze tego samego dnia, podczas otwarcia w Książnicy Cieszyńskiej wystawy pt. “Cieszyńskie rody. Michejdowie”. Wydarzenia te zbiegły się w czasie nieprzypadkowo. Z Michejdów, rodziny niezwykle dla Śląska Cieszyńskiego zasłużonej, do dziś pozostającej dla jego mieszkańców wzorem patriotyzmu i oddania sprawom publicznym, wywodzi się bowiem zarówno twórczyni Donacji, Barbara Michejda-Pinno, jak i jej zmarły w 2001 r. brat, którego imię Donacja otrzymała. Biografia Zbigniewa Michejdy jest reprezentatywna dla losów młodszych generacji rodu, których członkowie – rozproszeni po świecie, ale wciąż zachowujący silne więzi z rodzinną ziemią – starali się, wzorem swoich wielkich przodków, służyć zarówno Polsce, jak i małej, cieszyńskiej ojczyźnie. Patron Donacji, którego losy rzuciły do Wielkiej Brytanii, swojemu przywiązaniu do ziemi przodków zamierzał dać wyraz poprzez stworzenie funduszu, przyczyniającego się do rozwoju badań nad historią Śląska Cieszyńskiego. Niespodziewana śmierć Zbigniewa Michejdy przerwała przygotowania do realizacji tych zamierzeń. Zostały one urzeczywistnione decyzją Barbary Michejdy-Pinno, która, powołując Donację i przekazując do dyspozycji Książnicy Cieszyńskiej znaczną część zgromadzonych przez Zbigniewa Michejdę książek, wypełniła wolę i plany swojego brata. Forma realizacji owych planów, a także ich beneficjent, Książnica Cieszyńska, nie zostały wybrane przypadkowo. Wybór ten, motywowany głębokim przywiązaniem do ziemi przodków, pozostaje zarazem w ścisłym związku z obszarem zawodowej aktywności Zbigniewa Michejdy, który znaczną część życia poświęcił tworzeniu teoretycznych i organizacyjnych fundamentów rozwoju informacji naukowej, a więc dziedziny pokrewnej bibliotekarstwu.

Ze środków, jakie do dyspozycji Donacji postawiła jej założycielka, Barbara Michejda-Pinno nabywane są druki, rękopisy oraz inne obiekty biblioteczne o tematyce dotyczącej szeroko pojętej historii i kultury Śląska Cieszyńskiego w kontekście środkowoeuropejskim. Szczególny nacisk położono na pozyskiwanie zagranicznych silesiaków, na których zakup Książnica, dysponująca skromnym budżetem, nie mogła sobie dotąd pozwolić, a także na nabywanie cennych cieszynianów, zarówno pojedynczych, jak i tworzących całe kolekcje, a znajdujących się w rękach prywatnych. W ciągu niespełna dwóch lat istnienia Donacji, dzięki hojności jej założycielki, udało się już w znacznym stopniu wypełnić luki z zbiorach Książnicy w zakresie obcojęzycznego, przede wszystkim niemieckiego, piśmiennictwa o tematyce śląskoznawczej, wzbogacić o kilka interesujących cymeliów kolekcję zabytkowych cieszynianów, a ponadto nabyć znaczną część księgozbioru należącego niegdyś do znanego cieszyńskiego nauczyciela, znawcy literatury klasycznej, Franciszka Kulisiewicza (1888-1971).